IN DE SPOTLIGHT
Elisah Pals (Zero Waste Netherlands)
Een persoonlijke misse wordt publiek
Door Bénine Buijze
Foto's: Elisah Pals
Wat is er triester dan bergen plastic spullen, piepschuim en andere troep van mensen aantreffen tijdens een mooie natuurwandeling? Het was de aanblik van een bevuild strand in Colombia dat eigenlijk een idyllisch paradijs had moeten zijn in 2018 waardoor Elisah Pals besloot haar persoonlijke missie publiekelijk te maken. Ze was al drie jaar bezig om haar eigen ecologische voetafdruk te verkleinen toen ze het initiatief nam om Zero Waste Nederland te starten: een organisatie die consumenten, ondernemers en wetgevers helpt hun afvalproductie te verminderen.
Elisah Pals is de frontvrouw van Zero Waste Nederland, maar dit was geen logische stap in haar loopbaan. Ze is opgeleid als arbeidspsycholoog en zorgde voornamelijk voor de fysieke en mentale gezondheid van werknemers. Ze stuitte per ongeluk op de zero waste lifestyle terwijl ze iets anders probeerde te bereiken. “Ik probeerde mijn gezondheid te verbeteren en wilde minder additieven -e-nummers- in mijn eten.” Dit betekende dat Pals minder bewerkt voedsel ging eten en meer natuurlijke hele producten ging kopen. De manier waarop ze boodschappen deed veranderde. “Ik produceerde per ongeluk de helft van het afval dat ik normaal had en dat gebeurde eigenlijk zonder erover na te denken! Als ik me er meer mee zou bezighouden, kon ik misschien wel nóg minder afval maken, bedacht ik me. Alles is daar begonnen.”
De eerste stappen waren verrassend makkelijk voor Pals en ze ging op onderzoek uit. “Welk afval produceer ik nog meer? Waar komt het vandaan? Van badkamerproducten? Van schoonmaakmiddelen? Ik probeerde echt te traceren waar de items vandaan kwamen en of er herbruikbare of natuurlijke alternatieven voor waren, zoals oma’s tips.” Door de artikelen één voor één te bekijken, vond ze duurzame alternatieven voor bijna alles. In acht maanden tijd ging Pals van een volle prullenbak naar eentje waar nauwelijks meer iets in zat. Ze was blij met haar nieuwe levensstijl, maar voelde niet de noodzaak om het met de wereld te delen. Nog niet.
Foto: Elisah Pals
Een tegenvallend paradijs
Totdat Pals drie jaar later naar Colombia ging (haar laatste vliegreis) en zichzelf op een vies, met afval bezaaid strand begaf. “Het was de bedoeling dat dit een idyllische plek was. Er woonden geen mensen in de buurt. Maar toch was het overspoeld met zooi dat van niemand was: het was aangespoeld vanuit zee. Al dat afval was eigenlijk anoniem en zou van iedereen op de aarde kunnen zijn. Voor mij symboliseerde het hoe we collectief met onze spullen omgaan, met de dingen die we gebruiken, consumeren en zo gemakkelijk weggooien. Maar weg is niet weg. Het lag hier.” Ze besloot ter plekke dat ze de zero waste-kennis die ze de afgelopen drie jaar had opgebouwd wilde delen. “Ik dacht: als ik de kennis die ik nu heb met zo veel mogelijk mensen kan delen, dan kunnen we dit misschien voorkomen. Deze troep hoeft niet op het strand te liggen. We moeten het collectief anders gaan doen.”
Vanaf dat moment besloot Pals dat ze niet alleen meer wilde focussen op het perfectioneren van haar eigen levensstijl, maar ook om haar bereik zo groot mogelijk te maken: het andere mensen vertellen, dingen delen die ze al wist over zero waste en werken naar minder afval in de maatschappij. Kort nadat ze thuis kwam van Colombia begon ze een publieke Facebookgroep: Zero Waste Nederland. In twee maanden tijd had de groep 2.000 volgers vergaard en begonnen ze met het uitvoeren van plastic attacks bij supermarkten waarvan de video’s viral gingen. Vandaag de dag heeft het initatief 70.000 volgers op verschillende social media platforms en 75 lokale communities die lokale zero waste tips delen. Zero Waste Nederland is ook in contact met kleine ondernemers, grote bedrijven en wetgevers die ze adviseren bij het creëren van een duurzame toekomst op kleine en grote schaal.
"
Voor vrijwel alles is er een duurzaam en herbruikbaar alternatief
"
We moeten de dingen collectief anders gaan doen
De psychologie van zero waste
Hoewel frontvrouw van een ecologisch initiatief zijn wat anders is dan arbeidspsycholoog, komt Pals’ vorige carrière nog best wel eens van pas als het gaat om mensen hun mindset over circulariteit te veranderen. “In mijn vorige baan hielp ik zieke mensen met re-integreren op hun werk, maar ziektepreventie was ook een groot onderdeel van mijn baan. In plaats van problemen oplossen, probeerde ik ze te voorkomen. En die manier van denken is eigenlijk hetzelfde wat ik doe met Zero Waste Nederland: het gaat er niet om dat we meer recyclen, maar dat we voorkomen dat het afval überhaupt gemaakt wordt. Ik vind daar veel overeenkomsten in.”
Net als mensen helpen om gezondere levensstijlkeuzes te maken, gaat het bij het maken van milieuvriendelijkere keuzes om gedragsverandering. “We zijn eigenlijk helemaal geen rationele wezens. We zijn juist heel erg emotionele en sociale wezens. Die twee elementen vormen de basis waar vanuit we keuzes maken.” Mensen vinden het moeilijker om duurzame keuzes te maken als hun omgeving niet hetzelfde doet. “We doen en kopen wat andere mensen doen. Of waarvan we denken dat het de sociale norm is. Dus ons gedrag is heel erg sociaal gedreven.
Als je je concentreert op het geven van het juiste voorbeeld en het veranderen van de sociale norm of het doorbreken van taboes, kunnen we mensen helpen om betere individuele keuzes te maken. Wat ik wil dat mensen écht weten over de zero waste beweging is dat het zeer positief en hoopvol is. Mensen kunnen klein beginnen in hun eigen huis: verruil je shampoofles voor een shampooblok. En van daaruit kun je de volgende stap maken en de volgende. Het wordt vanzelf een manier van denken. Dit zal ons een stuk toekomstbestendiger maken.”
Benieuwd naar Elisah haar hele verhaal?
Elilsah Pals (Zero Waste NL) over een afvalvrije economie