IN DE SPOTLIGHT
Willem Dammers (TRILUX)
‘Licht als dienst is absoluut de toekomst’
Door: Jessica Merkens
Willem Dammers is Managing Director bij TRILUX Benelux. Hoe kan verlichting helpen in de energietransitie? Een gesprek over circulair produceren, slimme systemen en het leasen van licht.
Waar is je eigen fascinatie voor licht begonnen?
“Nou, dat is wel leuk. Ik zat hiervoor in de dakpannen. Als ik door de straten liep, keek ik altijd naar boven, naar de dakpannen. Een beetje zoals die Albert Heijn reclame dame die het ook steeds over haar werk heeft. Toen ik twintig jaar geleden bij TRILUX begon, had ik helemaal niks met verlichting. Maar als ik ergens voor ga, ga ik er honderd procent voor. Door de energie en passie die je erin steekt, word je op een gegeven moment gegrepen door licht. Ik kijk nog steeds naar boven, maar nu naar de verlichting die er hangt. TRILUX is een familiebedrijf dat al 110 jaar bestaat. Toen ik er begon, trok de familie zich net terug uit de operationele activiteiten. Dat was een heel mooi moment, er kwam meer behoefte aan informatie en structuur. Ik heb een bedrijfseconomische achtergrond en kon met mijn eerdere ervaringen prachtig bijdragen aan die transitie.”
Willem Dammers @ Light Campus Amersfoort
Je bent nu sinds 2018 directeur. Wat is de belangrijkste les die je hebt geleerd?
“Als je onze cultuur wil beschrijven, dan zijn we ontzettend innovatief en denken we mee met de klant. Soms denk je zo ver mee dat je veel verantwoordelijkheid op je neemt als onderneming. Je moet ook een organisatie hebben die dat aankan en daarop inrichten. Soms willen we gewoon te snel. Dan moeten we weer even een stap terug doen, de organisatie opzetten, de juiste mensen binnenhalen. En dan weer het volgende stapje doen.”
Wat is de grootste verandering geweest in de verlichtingssector de afgelopen tien jaar?
“Dat het digitaal geworden is. Daardoor kunnen we licht ook gebruiken om veel meer te doen. De infrastructuur die we aanleggen met onze verlichting kunnen we gebruiken om sensoren en beacons toe te voegen. Beacons zijn eigenlijk GPS coördinaten in je pand, die bijvoorbeeld via Bluetooth kunnen communiceren met een mobiele telefoon of tablet. Daarmee kan je gebruik van een gebouw meten: de temperatuur, CO2, de aanwezigheid van gebruikers. En helpen bij optimaal gebruik van het gebouw.”
"
We hebben ieder armatuur zichtbaar gemaakt in de cloud
Bijvoorbeeld de aanwezigheid van mensen in een ruimte, dat er licht brandt of niet?
“Ja!”
Is er één project dat je speciaal is bijgebleven?
“Het allereerste project waarbij we echt gepionierd hebben en iets hebben bedacht met de klant wat nog niet bestond was het distributiecentrum van Rhenus in samenwerking met DOKVAST. Een logistieke hal in Son en Breugel, waarbij we een lichtmanagementsysteem hebben ontwikkeld wat in die vorm nog niet bestond. Ter plekke is dat ontwikkeld. Dat heeft ook wel grijze haren opgeleverd. Maar fantastisch om zelf met de voeten in de klei te staan en te zien hoe zo’n project loopt, hoe installateurs en projectmanagers werken. Wat zij belangrijk vinden. Daar leer je ontzettend veel van.”
Een lichtmanagementsysteem, wat is dat dan?
“We willen de meest energie-efficiënte oplossing verzinnen waarbij we de functionaliteit waarborgen. Bijvoorbeeld met led-verlichting, daar kan je al ontzettend veel mee besparen. Maar je kan dat laatste stapje ook maken door het licht pas aan en uit te zetten als er iemand aanwezig is of niet. Maar ook, hoeveel licht krijg je van buiten? Dat kost geen elektriciteit. Daar mengen wij dan precies genoeg kunstverlichting bij om je bedrijf te kunnen laten functioneren. Dat zit allemaal in zo’n systeem. We hadden bij DOKVAST ook bedacht dat het licht in de hal voor je uit aangaat, en achter je weer uitgaat. Met je meebeweegt dus. Dat is prachtig en was nog niet eerder vertoond. Doordat licht digitaal is geworden, heeft ieder armatuur zijn eigen IP adres gekregen. We hebben ieder armatuur zichtbaar gemaakt in de cloud, waardoor je ook heel efficiënt het onderhoud kan doen. We kunnen zó een signaal doorgeven naar de technische dienst, ‘let op, dit armatuur zit aan het einde van zijn levensduur en moet vervangen worden’. Het pand heeft ook een BREEAM duurzaamheidslabel gekregen.”
Dokvast B.V. New Logic VIII Tilburg
This video has been disabled until you accept marketing cookies.Manage your preferences here or directly accept targeting cookies
"
Het mooiste licht komt van buiten. Dát wil je zoveel mogelijk gebruiken
Dat is een mooi bruggetje naar het volgende onderwerp: duurzaamheid. Welke rol kan verlichting daarin spelen?
“Uiteraard een hele belangrijke. Alle panden in Nederland moeten naar energielabel C omgezet worden. En één van de makkelijkste manieren om naar een hoger label te gaan, is om TL-verlichting te vervangen door led. Daar bespaar je al zeventig procent mee. De tweede stap is om het systeem slim te maken en alleen maar licht te gebruiken wanneer je het nodig hebt. En zo min mogelijk kunstlicht bijvoegen bij licht dat je van buiten krijgt. Dat noem ik daylight harvesting. Het mooiste licht komt van buiten. Dát wil je zoveel mogelijk gebruiken. Je moet duurzaam met de energiebronnen omgaan. Dat is de rode draad in onze organisatie. We hebben een prachtig project in Utrecht gedaan, de Knoop kazerne. De ontwikkelaar wilde een paviljoen ernaast bouwen, en vroeg of wij konden meedenken over een concept waarbij je niet het licht levert maar de functionaliteit licht. En na vijftien jaar moet je het armatuur terugnemen. Dat is The Green House geworden. Daar hebben we ontzettend veel van geleerd.”
"
Grondstoffen zijn schaars en raken op. Dat is het belangrijkste vraagstuk van de bouw
Is dat de toekomst, servicemodellen? Wat is daar het voordeel van?
“Je bent een reis aan het maken van product naar dienst. Waar onze klant behoefte aan heeft is licht. Waarom kunnen we niet garanderen dat er voor tien jaar licht brandt in het gebouw? En als er binnen die tien jaar technologische ontwikkelingen zijn dat je die ook kan toepassen. Techniek moet de gebruiker volgen en niet leiden. Als je dat doet als bedrijf, blijf je ook eigenaar van je producten. Dan kunnen we ook aan het einde van de levenscyclus de armaturen terugnemen en die weer laten dienen als grondstoffen voor de nieuwe producten die we maken. Dat zorgt ook weer voor concurrentievoordeel ten opzichte van importeurs die onderdelen uit China moeten halen. Zo kan je ook producten ontwikkelen en materialen toepassen die eenvoudig te hergebruiken zijn.”
Als je het over hergebruik van grondstoffen hebt, gaat dat dan ook over Rare Earth Elements?
“Niet alleen dat. Het gaat ook over gewoon plastic. Of kunststof en metaal. De kosten voor metalen zoals koper zijn enorm aan het stijgen. We kopen steeds maar in. Liever willen we aan het einde van de levenscyclus onze producten terugnemen om er weer prachtige nieuwe producten van te maken.”
Willem Dammers
Dat is niet alleen duurzaam, maar heeft ook een economisch voordeel.
“Inderdaad. Je ziet dat de markt daar ook heen moet. In 2050 moet een groot deel van de producten circulair zijn. Je vroeg me eerder wat ik heb geleerd. Ik realiseerde me dat je eerst op een kleine schaal iets moet doen, om op basis daarvan de volgende stap te maken. Zo hebben we in Arnhem bij twee parkeergarages de oude armaturen teruggenomen. Die waren van een andere producent. Nu zijn we aan het onderzoeken hoe we die grondstoffen kunnen hergebruiken in nieuwe producten. Zoals de kap van het armatuur. Het granulaat van die kappen gaat richting de fabriek, waar we weer nieuwe producten van produceren. Hoe gaaf is het als in die parkeergarage straks armaturen hangen die geproduceerd zijn van de grondstoffen van het vorige project?”
Dat is hoopvol..
“Zeker. maar er is ook ontzettend veel te doen. Je moet je afvragen, wat is duurzaam? Is circulair ‘ik neem de armaturen terug en gooi ze op de afvalhoop’? Of is circulair ‘ik neem de producten terug en zet ze weer in in een nieuwe oplossing’? Grondstoffen zijn schaars en raken op. Dat is de grootste uitdaging op dit moment.”
Benieuwd naar Willem zijn hele verhaal? Luister de GIBL podcast met Willem Dammers.