Foto: The Treasure Room
IN DE SPOTLIGHT
Nicole Bakker (Circular Engine)
‘Je kan beter innoveren met een diverser team’
Door: Jessica Merkens
Nicole Bakker is eigenaar van Circular Engine, een circulair ontwerp- en adviesbureau. Als bouwkundige met specialisatie constructies wilde ze eerst architect worden. De master design engineering aan Harvard University bracht haar echter op het pad van biotechniek. Er is één rode draad: alles staat voor haar in het teken van duurzaamheid, circulariteit en aantoonbaar impact maken. De transitie kan volgens haar sneller en beter. “Het is belangrijk dat de bouw inclusiever wordt”
Als kind had Bakker al een sterke verbinding met de natuur. Ze groeide op in Friesland, en kreeg vanuit haar familie de liefde voor het groen mee. Al heel vroeg ontstond bij haar het bewustzijn dat we er als mensen samen met de natuur goed uit moesten komen. In 2016 kreeg ze door een coalitie van Friese bedrijven de kans om naar Boston te gaan. “Ik stapte daar het MIT Media Lab in en maakte kennis met biobased en bio-inspired design. Die onderzoekers maakten bijvoorbeeld door middel van algoritmen en robots structuren die compleet van biobased materialen waren gemaakt, in prachtige organische vormen. Dat is de toekomst van de bouw, dacht ik meteen. Hier wil ik mij mee bezig houden.”
Foto: Onderzoek Nicole Bakker naar integratie van zonnepanelen in historische gebouwen
De bouwsector leunt nu nog best wel op CO2 intensieve materialen als staal, keramiek en beton. Hoe kijk jij daarnaar?
“Hier heb ik een realistische kijk op. Als mensheid zijn we mede dankzij die materialen en energie zo ver gekomen. Dat is op zich een mooi gegeven waar we best even bij stil mogen staan. Het is alleen jammer dat die materialen niet goed voor de CO2 uitstoot of onze gezondheid zijn. Met dit voortschrijdend inzicht kunnen we nu doorinnoveren, bijvoorbeeld met bio-based materialen. Het is belangrijk dat we gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen voor deze evolutie en niet blijven hangen in het oude systeem. Hoe kunnen we gebouwen en producten maken die dezelfde performance hebben, maar duurzamer zijn en een gezondere bijdrage leveren? Je moet hierin altijd goed naar de toepassing blijven kijken. Biologisch afbreekbare materialen wil je bijvoorbeeld liever niet op onderdelen die snel slijten zoals een wegdek, maar wel weer als verpakking om producten. De omslag naar nieuwe materialen gaat wat mij betreft niet snel genoeg, maar we zitten ook nog vroeg in de technologische ontwikkeling. Er is nog weinig op de markt beschikbaar, daar loopt de bouw tegenaan. Hopelijk is de markt over een jaar of twee een stuk rijper. Nu doe ik onderzoek naar al die facetten, terwijl ik tegelijkertijd ook een praktische kant onderhoud. Iets kan een heel mooi idee zijn, of elegant qua ontwerp, maar kan het ook gemaakt worden? En wat betekent dat financieel gezien voor een organisatie of product? Met mijn bedrijf vertaal ik wetenschappelijke theorieën en technologieën naar een strategie, design traject of prototyping sessie waarmee een bedrijf direct aan de slag kan.”
"
Je kan als persoon veel impact maken. Dat geldt voor iedereen
Wat is de meest urgente verandering die plaats moet vinden in de bouw?
“Dat we meer moeten samenwerken en dat het minder om kosten en competitie moet gaan. Je ziet dat er dan shortcuts genomen worden die niet nodig én niet duurzaam zijn. De klimaat opgave is heel erg groot. Ik noem mezelf gekscherend soms een vertaler. Er zijn disciplines waar traditioneel gezien veel schuring en conflict tussen is. Hoe breng je die samen? Bij design engineering kijk je vooral naar hoe je disciplines kan verenigen, zodat je inefficiënties in het systeem op een pragmatische en praktische manier kan overkomen. Als mediator, maar dan op het gebied van innovatie, technologie en duurzaamheid. Door die verschillende mensen om tafel te brengen kan je veel sneller versnellen in deze transitie. Dat is heel waardevol. Het is hierin ook belangrijk dat de bouw inclusiever wordt. Ik werk in meerdere technische sectoren, zoals de afvalsector, mobiliteit, de bouw. Dat zijn traditioneel gezien allemaal mannelijke sectoren, en in mijn ervaring is het in de bouw toch moeilijker werken. Een reden kan zijn dat het erg kosten gedreven is. En omdat er een hoge druk op de mensen staat. Ik ben ervan overtuigd dat als er meer vrouwen in de techniek komen, dat je daardoor automatisch wat meer demping krijgt in zo’n transactionele sector. Bovendien zijn er voor organisaties veel voordelen te behalen die uitgebreid wetenschappelijk onderzocht zijn. Zo kan je beter innoveren en met uniekere proposities komen als je met een diverser team werkt. Daar zet ik mij voor in.”
Foto: Sandwave (2021): akoestisch wandpaneel gemaakt middels een parametrische CAD/CAM workflow en CNC-fabricatie
"
Door een common ground te zoeken blijkt er veel meer mogelijk te zijn
"
We kunnen praten, maar er moet gewoon nú actie komen
Kijk je als vrouw met een andere blik naar problemen?
“Ja, heel vaak. Dat komt ook wel doordat ik een atypische studie heb gedaan en vanuit al die invalshoeken kijk. Ik heb op mijn negentiende bijvoorbeeld een boek geschreven over de integratie van zonnepanelen in historische gebouwen. Die twee disciplines schuren ontzettend, want op deze gebouwen mag je geen nieuwe innovaties toepassen. Door een common ground te zoeken blijkt er veel meer mogelijk te zijn, zowel in de techniek als in het ontwerp en de regelgeving. Steeds die verbinding zoeken is wel een vrouwelijke kwaliteit, denk ik. Vervolgens kun je gezamenlijk co-creëren om relatief snel tot constructieve oplossingen te komen. De reacties waren overweldigend, dat had ik totaal niet verwacht. Op dat moment, 2013, was die integratie helemaal niet bekend. In Leeuwarden is een groot nieuwbouwproject gekomen, waar ze op basis van het boek zonnepanelen hebben geïntegreerd in de woningen. Sommige mensen vragen zich weleens af, wat kan je als één persoon nou doen? Terwijl, als je de stap zet, dan kan je als persoon heel veel impact maken. Dat geldt voor iedereen.”
Onlangs kwam het IPCC rapport uit, het rapport van het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Klimaatverandering blijkt ongekend groot, en door menselijk toedoen. Hoe kijk jij daarnaar?
“Het rapport kwam bij mij erg hard aan. Mijn hele leven ben ik bezig met duurzaamheid. Je weet dus dat klimaatverandering eraan komt. Maar de ernst van dat rapport gecombineerd met de tekenen van klimaatverandering die we op dit moment al zien, zoals overstromingen en tornado’s. Daar krijg ik kippenvel van. Het besef is wel ingezonken dat klimaatverandering iets van nu is en niet van over tien jaar. Het heeft het vuur bij mij wel nog meer aangewakkerd. We kunnen praten, maar er moet gewoon nú actie komen.”
Benieuwd naar Nicole haar hele verhaal? Luister de GIBL podcast met Nicole Bakker.