BLOG
Je thuiswerkplek verlichten: 10 tips van de lichtontwerper
Door: Jessica Merkens
Sinds de coronapandemie uitbrak vorig jaar werken veel mensen thuis. De verwachting is dat dat er ook ná corona veel thuisgewerkt zal blijven worden. Maar hoe zorg je ervoor dat je gezond en comfortabel werkt? Niet alleen je houding is daarbij belangrijk en of je zonder afleiding kan werken. Ook licht is essentieel. Te weinig of verkeerde verlichting heeft gevolgen voor je welzijn en concentratie. Hoe verlicht je je thuiswerkplek? Lichtontwerper Rienk Visser schreef richtlijnen voor de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) en geeft tien tips.
"
Let er ook op dat het licht zo gelijkmatig mogelijk over het werkvlak is verdeeld.
1. Zorg voor voldoende licht op de werkplek
Allereerst: maak zoveel mogelijk gebruik van daglicht op je werkplek. Zorg ook dat je tijdens pauzes even naar buiten gaat om daglicht tot je te nemen, dat is goed voor je slaap-waakritme. Gebruik daarnaast kunstlicht om een gebrek aan daglicht aan te vullen. De minimale verlichtingssterkte die je nodig hebt voor kantoorwerk is 500 lux. Dit is de norm die door wetgeving wordt aangegeven. Het kan zijn dat je voor verschillende taken sterker, of juist minder sterk licht fijner vindt werken. “Mensen hebben niet gauw in de gaten of ze voldoende licht hebben. Vaak is er in woonkamers hoogstens 80 of 100 lux”, zegt Visser. “Je ogen zijn wat dat betreft heel onbetrouwbaar.” Visser raadt daarom aan om de gegevens van je verlichtingsarmatuur te raadplegen bij de leverancier. De afstand tot je werkplek bepaalt daarnaast sterk of je genoeg lichtsterkte hebt om mee te werken. “Met een bureaulamp met een 5 Watt ledlamp heb je meestal wel genoeg”, geeft Visser mee als vuistregel. Let er ook op dat het licht zo gelijkmatig mogelijk over het werkvlak is verdeeld.
"
Een ruimte met lichte wanden en vloerbedekking, waar veel licht wordt weerkaatst, werkt voor langdurig werken fijner dan een ruimte met donkere wanden en meubels.
2. Zorg voor prettige helderheidsverhoudingen
Licht wordt niet automatisch gelijkmatig verspreid of op dezelfde manier weerkaatst op muren en meubels. Als de verschillen in helderheidsverhoudingen in de ruimte te groot worden dan kan dat voor problemen zorgen. “Het werkt vermoeiend en kan op den duur ook lichamelijke klachten veroorzaken zoals hoofdpijn”, zegt Visser. Dit kan komen door invallend zonlicht, of door een groot verschil in helderheid van kleuren in de ruimte. Een ruimte met lichte wanden en vloerbedekking, waar veel licht wordt weerkaatst, werkt voor langdurig werken fijner dan een ruimte met donkere wanden en meubels. “Je hebt ook meer profijt van het licht, doordat er meer terug wordt gekaatst”, licht Visser toe. Goede werkplekverlichting aanvullend op algemene verlichting in de ruimte draagt bij aan prettige helderheidsverhoudingen.
3. Voorkom directe en indirecte verblinding
Lichthinder, of nog erger, verblinding moet zoveel mogelijk voorkomen worden. Dat kan door zonwering met vitrage, gordijnen en lamellen. Kies voor armaturen die in de kijkrichting alleen aangenaam licht geven. Let ook op lichthinder op het beeldscherm door spiegeling van licht, bijvoorbeeld via wanden of je beeldscherm.
"
Zorg er ook voor dat daglicht geen scherpe schaduwen vormen op je werkplek.
4. Houd rekening met lichtrichting en schaduwwerking
Voorkom schaduwvorming op de werkplek door je werkplek op de juiste plaats in te richten en verlichting op de juiste plek te zetten ten opzichte van je werkplek. Zorg er ook voor dat daglicht geen scherpe schaduwen vormen op je werkplek. Indirecte verlichting van armaturen die het licht rondom uitstralen zorgen voor minder schaduwwering dan directe, gerichte verlichting.
5. Zorg voor lampen met een goede kleurweergave
In daglicht zitten alle kleuren van het spectrum, maar dat geldt niet altijd voor kunstverlichting. Dit wordt soms op de verpakking aangegeven met de kleurweergave-index (Ra of CRI), anders is het bij de fabrikant via internet op te vragen. Niet alle (led)verlichting heeft een goede kleurweergave. Kies voor een kleurweergave-index van minimaal Ra=80. Een kleurweergave-index groter dan 90 Ra is nog beter. Ter vergelijking: daglicht heeft een kleurweergave-index van 100.
"
De manier waarop armaturen verlichting uitstralen en waar je ze plaatst heeft invloed op hoe het op je werkplek terecht komt
6. Kies voor een prettige lichtkleur
Lichtkleur is van invloed op hoe je de sfeer in een ruimte ervaart. Is de lichtkleur warm wit of koel wit? Dit wordt uitgedrukt in Kelvin (K). Is het buiten donker? Dan voldoet in de meeste gevallen de warm witte lichtkleur (2700 K) uitstekend. Wil je meer licht? Kies dan voor een wittere lichtkleur (3000 K). Daglicht heeft in de middag een kleurtemperatuur van 5000 K of hoger. Bij combinatie van daglicht en kunstlicht worden lampen met een kleurtemperatuur van 4000 K vaak als prettig ervaren. Dit is ook een kwestie van smaak.
In de Spotlight: Lichtontwerper Erik de Wildt 'Licht is zo krachtig'
7. Kijk goed waar je je lampen plaatst en hoe ze licht verspreiden
De manier waarop armaturen verlichting uitstralen en waar je ze plaatst heeft invloed op hoe het op je werkplek terecht komt. Er zijn armaturen die het licht rondom, naar beneden, naar boven én beneden uitstralen of die het licht sterk bundelen. Zit je in een kleine ruimte, dan is een armatuur voor algemene verlichting aan het plafond vaak voldoende. Zit je in een grotere ruimte, schijn dan bij op je werkplek door bijvoorbeeld een bureaulamp of staande lamp neer te zetten.
Custommade Bicult armatuur van TRILUX
"
Soms merk je het niet eens dat een lamp knippert. Maar het kan bij langdurige blootstelling zorgen voor klachten
8. Kies de juiste plaats voor je werkplek
De positie van je werkplek ten opzichte van een raam bepaalt sterk hoeveel daglicht er op je werkplek valt. In de meeste gevallen kan je het beste je bureau haaks op het raam plaatsen, zodat je hinder van direct zonlicht voorkomt. Bij een raam op noorden heb je nooit direct zonlicht. “Dat is op zich veel gemakkelijker”, vertelt Visser. “Dan heb je alleen te maken met de helderheid van hemel.” Bij een raam op zuiden kan fel zonlicht direct naar binnen schijnen, dat kan storend werken. Komt het daglicht juist van achteren, dan heb je meer kans op onprettige schaduwvorming. Komt het daglicht van voren, gebruik dan zonwering om storend direct licht te voorkomen. Heb je veel video-meetings dan kan daglicht van voren juist prettig zijn, omdat het dan recht op je gezicht valt. Tip: zorg ervoor dat je tussen het werken op je beeldscherm door af en toe op kijkt om de diepte in te kijken (naar buiten bijvoorbeeld). Hiermee voorkom je oogafwijkingen zoals myopie.
9. Dimbare lampen kunnen handig zijn
Dimbare lampen zijn handig omdat je voor iedere situatie de juiste lichtsterkte kan kiezen. Het staat op de verpakking aangegeven als een lamp dimbaar is. Let op: ledlampen kunnen gaan flikkeren als er naar de ondergrens wordt gedimd. “Soms merk je het niet eens dat een lamp knippert. Maar het kan bij langdurige blootstelling zorgen voor klachten”, zegt Visser.
10. (Slimme) mogelijkheden voor bediening verlichting
Het valt te overwegen om op afstand bestuurbare slimme bediening van je verlichting te installeren, waarmee je lichtkleur en lichtsterkte kan aanpassen aan de activiteit die je in de ruimte moet doen. Zo heb je altijd optimaal licht.
Download hier het document van de NSVV: '10 tips voor verlichting van de thuiswerkplek'