BLOG
De toekomst van duurzame verlichting met Katrin Discher: ‘Ik kijk altijd naar boven’
Door: Jessica Merkens
Katrin Discher is directeur duurzaamheid bij verlichtingsproducent TRILUX. In haar rol is ze druk met het in kaart brengen hoe verlichting duurzaam en circulair geproduceerd, maar ook gebruikt kan worden. Welke ontwikkelingen zijn er gaande in de wereld van licht?
“Ik ben al mijn hele leven bezig met verlichting, ik kijk altijd naar boven.” Discher woont met haar gezin in Amsterdam. “Qua duurzaamheid en circulariteit is deze stad al heel ver, dat voel je om je heen. Je ziet veel initiatieven ontstaan en veel mensen denken al in de ontwerpfase circulair.” Vaker dan in haar geboorteland Duitsland, zegt ze.
Discher voelt de noodzaak om zich in te zetten voor een duurzamere wereld. “Ik heb vier kinderen, twee kleinkinderen. Welke planeet laten we voor ze achter? Dat is de verantwoording die we moeten dragen.” In een bedrijf met vijfduizend werknemers gaat verandering niet altijd even snel. “Een duidelijke visie en doelstellingen zijn belangrijk. Hoeveel procent van onze producten moeten straks circulair zijn? Hoe kunnen we de levensduur van producten verlengen?” TRILUX is van oorsprong een familiebedrijf met een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Dat zit in de genen, vertelt Discher. “Iedereen is met duurzaamheid bezig, dat is een goed gevoel.”
"
We moeten goed kijken hoe duurzame verlichting ontworpen wordt, zodat het armatuur zo lang mogelijk in gebruik blijft
Duurzaam licht
“Het duurzaamste licht is zonlicht natuurlijk”, zegt Discher. “Maar wat betekent een meer duurzame toekomst voor kunstverlichting?” Die vraag werd onderdeel van Repro Light, een tweejarig Europees onderzoeksproject naar duurzaamheid in de verlichtingssector. “We hebben gekeken naar energie-efficiëntie en verschillende materialen. Niet alleen voor diverse toepassingsgebieden maar ook voor de producten. Wat gebeurt er als we minder bedrading of led-modules gebruiken? Wat is hier de impact van?” “De levensduur van armaturen is best lang, maar een armatuur blijft niet tot het einde van zijn leeftijd in gebruik. Omdat een gebouw in de tussentijd verandert, er komt misschien een nieuwe huurder in of de smaak verandert”, vertelt Discher. “We moeten goed kijken hoe duurzame verlichting ontworpen wordt, zodat het armatuur zo lang mogelijk in gebruik blijft. Want dat is naast het optimaliseren van het materiaal de duurzaamste oplossing.” En dat design is voor iedere sector misschien wel anders, denkt Discher hardop. “In de retailsector verandert de inrichting iedere zes, acht jaar. Terwijl een logistieke hal misschien wel vijfentwintig jaar hetzelfde blijft. Hoe kunnen we de huurder of gebruiker meenemen in dit proces?” Vooral de ontwerp- en gebruiksfase zijn belangrijk. “In elk gebouw hangt verlichting”, benadrukt Discher. “In iedere huiskamer, op elke straat”. Vooral op de manier waarop de gebruiker omgaat met licht valt nog veel winst te behalen. Bijvoorbeeld door lichtmanagementsystemen. Sensoren die aanvoelen of iemand in de ruimte is en aan de hand van die informatie licht dimmen. “Intelligente lichtsturing is een belangrijk punt”, zegt Discher. “En dat moet eigenlijk al in de architectuur van het gebouw zitten.”
Katrin Discher directeur duurzaamheid bij TRILUX
Prototype Parelia armatuur in Keulen
Modulariteit
Een groot onderdeel van circulariteit is modulariteit: het ontwerpen van producten zoals verlichtingsarmaturen op een manier dat losse onderdelen makkelijk te demonteren en opnieuw te gebruiken zijn. Ook dat aspect werd uitvoerig onderzocht. Maar of modulariteit altijd duurzaam is? “Niet per se”, zegt Discher. “Het is afhankelijk van het product en de toepassing. Als je bij industriële verlichting, die misschien wel honderdduizend uur meegaat, iedere ledmodule met modulaire clips uitrust, heb je heel veel extra onderdelen. Terwijl het percentage ledmodules dat kapot gaat ten opzichte van het extra gebruikte materiaal klein is. Het staat dan niet meer in relatie met elkaar.” Er is dus niet één antwoord, wil Discher maar illustreren. “Dat was voor ons wel een eyeopener.” Uit het Europese onderzoek bleek ook dat er veel te verbeteren valt aan de ledmodule en de driver, vertelt Discher. Deze bevatten Rare Earth Elements, een diverse groep zeldzame aardmetalen die grotendeels in China worden geproduceerd. “We moeten goed kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat de ledmodule modulair uit het armatuur gehaald kan worden, zodat metalen hergebruikt kunnen worden. En ook hoe we het aandeel Rare Earth Elements kunnen reduceren.”
Beluister de GIBL podcast met Maayke Damen 'Er zit waarde in afval'
Biologisch afbreekbare materialen
Een minimalistisch design kan een armatuur duurzamer maken, zegt Discher. “Wij zijn een nieuw onderzoeksproject gestart naar duurzame materialen voor armatuurontwerpen.” Niet alleen de metalen worden onder de loep genomen. Er wordt ook gekeken naar duurzamere materiaalopties voor plastic. “Bijvoorbeeld bioplastics (PLA’s), maar niet iedere PLA is biologisch afbreekbaar. Welke is het beste? Er is absoluut ontwikkeling op het gebied van biologisch afbreekbare materialen. Veel bedrijven zijn ermee bezig.” Samen met de designers van GRAFT werd vorig jaar al een nieuwe versie van het Parelia armatuur ontworpen, met biologisch afbreekbare materialen. “Dat was onze eerste grote proef, wat betekent het voor het product als we deze materialen gebruiken? Het prototype hangt al enkele maanden in de showroom in Keulen. Hier kunnen we zien hoe de vastigheid van het materiaal is. Een proef, zodat we later een hele serie kunnen produceren”, vertelt Discher.
"
Niemand kan dit alleen oplossen, we moeten samenwerken en elkaar als partner zien
Duurzame toekomst
“Hoe ik naar de toekomst kijk? Duurzaam produceren is gewoon een must als bedrijf. En het is een constant proces. Je bent er nooit klaar mee”, zegt Discher. Ze vervolgt: “Wat ik vaak voel is alsof de keuze óf duurzaam, óf profitable moet zijn. Maar het gaat hand in hand. Er zijn steeds minder materialen beschikbaar. Als je ze kan hergebruiken bespaar je weer op de inkoop.” “Als ik naar de verlichtingsindustrie kijk hoop ik dat ieder bedrijf binnen nu en een paar jaar een duidelijkere klimaatstrategie heeft. En dat we ook als industrie een oplossing proberen te vinden voor circulair ontwerpen.” Daar kan je meteen mee beginnen als bedrijf, denkt Discher. “Het hoeft ook niet meteen honderd procent, je kan ook beginnen met dertig procent. Zo kun je als industrie een positieve impact hebben en andere bedrijven meenemen die er misschien nog niet mee bezig zijn.” Ze besluit: “Niemand kan dit alleen oplossen, we moeten samenwerken en elkaar als partners zien.”
Lees meer: Aan de slag met BREEAM. 'Ik zie veel laaghangend fruit in de gebouwde leefomgeving'